در جریان کاوش‌های علمی باستانی در تپۀ نارنج شهدای صالحین کابل، چهارده بخش باستانی بازمانده از دوران بودایی‌ها کشف شده‌اند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی موسسه فرهنگی اکو و به نقل از طلوع نیوز، در هشت سال کاوش‌های باستانی در این بخش‌ها، بازمانده‌های باستانی چندین استوپه، یک آتش‌کده، بیست و چهار پیکرۀ شکسته و دو پیکرۀ سالم از یک شاه دخت و شاه‌زاده به دست آمده‌اند.
وحید رحیمی، باستان شناس گفت: «همه معابد باستانی بوداییان در ساحه‌های بلندی استند که نمای خوب داشته‌اند تا در آن زمان کاروان‌هایی که از این مسیر عبور می‌کردند، تمام شان می‌توانستند معابد را ببینند و از این معابد این ساحه را تحت نظر داشتند.»
استوپه‌های کوچک همچون نذر از سوی مردم ساخته می‌شدند و در داخل آن اشیایی قیمتی هدیه گذاشته می‌شدند. اما استوپۀ بزرگ از سوی حاکمان ساخته می‌شد. اما بیست و چهار پیکرۀ گلی به دست آمده از اطراف استوپه‌های نذری همه شکسته استند و تنها پیکرۀ گلی‌یی که سالم مانده، بر زمین افتاده‌است.
روح‌الله احمدزی، باستان شناس بیان داشت: «این حفریاتی تاکنون در چندین بخش باستانی کابل صورت گرفته‌اند. بخشی از آنان به‌گونۀ مستقل از سوی انستیتوت باستان شناسی صورت گرفته‌است و یک شمار کاوش‌های باستان شناسانه به همکاری نهادهای گوناگون راه اندازی شده‌است.»
دین بودایی در دوره آشوکا از شاهان آریایی هند وارد آریانا و افغانستان امروزی شد و تا پیش از آمدن دین اسلام، رواج داشت. میان قرن سه تا هفت میلادی بزرگترین معبد بودایی در بامیان بود. دین بودایی با به قدرت رسیدن کوشانیان در افغانستان به رسمیت شناخته شد و سپس در دوره کنشکا از طریق راه ابریشم به کشورهای چین، جاپان و حتا کوریا انتقال یافت.
کتاب خان حفیظی، پژوهشگر دین بودایی اظهار داشت: «آتش پرستی در دین بودیزم از زردشت باقی مانده‌است و همین‌گونه سینه به سینه و نسل به نسل تا زمان انتشار دین اسلام آتشی پرستی در این دین مروج بوده.»
بنیانگذار دین بودایی سیدارتا گَوتاما بودا بود که بین قرن شش تا پنج پیش از میلاد می‌زیست. خواستگاۀ اصلی این دین، نیپال امروزی است.